iritzia
Klase borroka eta Angela Davis
Jule Goikoetxea
Aspalditxo, Indiferentes izeneko artikulu batean, esan nuen gure arazoa ez direla eskuineko misoginoak, gutxi eta aspergarriak baitira, baizik eta ezkerreko axolagabeak, asko eta piperdunak baitira.
Oso ona da maiz gogoraraztea nola funtzionatzen duen kapitalismoaren produkzio sistemak. Baina zoragarria litzateke hori ez ezik gizakia, gizon langilea produzitzeko sistema ere gogoraraziko balitz. Zeren langileak... balioa, aberastasuna, prestigioa produzitzen baititu, baina inork ez baitu aipatzen nork produzitzen duen langilea. Horra ezkerraren eta haren teorizazio guztien beste omisio bat, deskuiduan egina. Ez da Marxen arazo bat. Marxek ez zuen zertan mundu guztia esplikatu eta egituratu. Ezkerraren arazo bat da, patriarkala baita: ezkerreko gizonek ez dituzte bazter utzi nahi sistema honetan zakila izateak dakartzan pribilegioak.
Askotan entzuten dugu: «Emakumea delako jarri dute lanpostu horretan, kultur ekitaldi horretan, lehiaketa horretan, mahai edo proiektu horretan». Ez, barkatu. Gizonak zaretelako, hau da, zakila duzuelako zaudete lanpostu horretan, kulturako, kiroletako, industriako, finantzetako ekitaldi horretan edo lehiaketa horretan. Eta ez alderantziz.
Patriarkatuaren seinale ukaezinak
Gizonek emakumeak gobernatzen dituzten sistema bat: horixe da sistema patriarkala. Beraz, sistema horretan, zakila duten ala ez, horren arabera antolatzen dira izakiak, haien bizitza, haien boterea, haien prestigioa eta ongizatea. Gizarte arrazistan izakiak azalaren kolorearen arabera banatzen diren bezala, gizarte patriarkalean banaketa sexualaren arabera adjudikatzen da kapitala —sinbolikoa, ekonomikoa, soziala—. Batzuei, ordea, egunero ahazten zaie sexua ez dela kategoria biologiko bat, arraza ez den bezala. Biak kategoria politiko eta sozialak dira, desberdintasuna ustiatzeko egituratuak, eta ez desberdintasuna ospatzeko. Sistema esklabistan, gorputz arrazializatuak, alegia, gorputz beltzak, ez dira desberdinak: esplotatuak dira. Gorputz arrazializatuek, —gure kasuan— gorputz sexualizatuek, gizadia produzitzen, sortzen, garbitzen, hezitzen eta zaintzen dute, dohainik eta beharturik, askotan. Gizadia produzitzeko, esplotazioa erabiltzen da, eta, beraz, sexualizazio operazio horren bidez egiten da. Berriro diot: egunero, zuen etxean, lanean, kalean.
Hortaz, Monique Wittigi segika, proposatzen dut klase politiko eta sozioekonomiko gisa ulertzea arraza eta generoa; jabea-langilea klase desberdintasuna beste klase borroka bat da, baina ez bakarra, eta ez da garrantzitsuagoa klase borroka patriarkala baino: gizona-emakumea klase borroka baino, zeinean gizona-emakumea ez baita desberdintasun bat, baizik eta menderakuntza bat, kapitalista-langilea edo zuria-beltza bereizketa desberdintasun bat ez baizik esplotazio mekanismo bat den bezalaxe, Angela Davisen tankeran esanda.
(Erredakzioan itzulia, gaztelaniaz
'Diagonal'-erako egina)