«Kontraboterean jaio eta hazi gara; inork ez digu leziorik emango»

Idazkaritza nagusiaren «ardura ezagutu arte» ez dela jakiten haren «benetako pisua» zein den: hori aitortu du Garbiñe Aranburuk (Legorreta, Gipuzkoa, 1973), elkarrizketa hasi eta berehala. ELAren kritiken aurrean LABen jarrera argitzeko gogoz iritsi da, galderei aurrea hartuz sarri, eta ingurumari askotan sartu gabe.

Bi urte dira jada idazkari nagusi zarela. Zer jarriko zenuke irabazien poltsan eta zer galerenean?

Lorpenen artean sindikatuaren osasuna jarri behar da lehen-lehenik. Sindikatu kohesionatua dugu, estrategia argi bat duena, eta hori guztia gure hedapenean eta emaitzetan ikusten da. Inoizko emaitzarik onenak ditugu azken hauteskunde sasoiaren ondoren. Sabai historikoan gaude, eta urtarriletik hona egindako hauteskundeetan ere emaitza oso onak izaten ari dira.

Nola doa afiliazioa?

Inoizko afiliazio handiena dugu, halaber. 44.000 inguru afiliatu ditu LABek.

Gazitik ere izango da zerbait.

Aliantzen aldeko apustu argi bat egin genuen azken kongresuan, ELArekin elkarlanean aritzearen aldekoa, eta ez da gauzatu. Gure esku zegoen guztia egin dugu. Bi sindikatu gara, bi estrategia desberdinekin, eta zilegi da hori, baina egoera horri ekarpen eraikitzaile bat egin diogu guk une oro. Desberdintasunak nola gainditu, hori izan da gure ekarpena, baina ezin izan da, beste aldean aurkitu dugun erantzuna izan delako: «Zatoz nire eredura, edo ez dago elkarlanik».

Kontrabotere eredu batekin lortu duzue sabai historikoa ordezkaritzan. LABen eredua ez dago ezbaian, ezta?

Herri honetan sindikatu hau da kontrabotere eredu batean jaio den bakarra, eta eredu horren barruan hazi dena. Eta, jaio ginenetik, hazi besterik ez gara egin. Oso argi dugu gure eredua.

Konfrontazioa ulertzeko moduan egongo da orduan ELArekiko aldea, hark ere kontraboterean baitu oinarria.

Ez dago kontraboterea ulertzeko modu bat eta bakarra. Guk argi dugu eraldaketa sozial eta politikorako eskaintza oso bat egin behar dugula, eta lan eremu nagusia lantokiak direla; langileen aldeko borrokak sustatzea dela helburua, grebak bultzatuta. Greba non, LAB han dago. Baina hori baino gehiago da kontraboterea.

ELAk ez du eskaintza oso hori egiten akaso?

Hor dago gure arteko desberdintasun nagusi bat. Enpresetako grebak bultzatzeaz gain, bizi dugun egoera prekario honen aurrean mobilizazio orokorragoak eskaintzeko gai izan beharko dugula uste dugu guk.

Sektore arteko jokalekuaz ari zara?

Bai, erantzun orokor baterako eskaintzaz. Herri honetan, borroka soziala bizirik baitago; pentsiodunak kalean daude; feministak ere bai; gazteak gero eta gehiago, baita klima aldaketaren aurka ere. Langile klasea zatituta ari da, baina langile klasea bat eta bakarra da, eta aliantzak sustatu nahi ditugu erantzun hobea emateko. Zergatik ez ditugu egiten gutxieneko soldataren aldeko mobilizazioak? Zergatik ez greba bat?

CCOOk eta UGTk ez dute bat egin 1.200 euroko gutxieneko soldataren aldarrikapenarekin.

UGT eta CCOO batuko balira aldarrikapen horretara, oso ondo, baina guk ez ditugu hor kokatzen, kontzertazio sindikalismoaren aldeko apustu betean daudelako.

Orduan ELAri eskatzen ari zatzaizkio elkarlana?

ELAri eta gehiengo sindikalean dauden besteei ere bai, baita beste eragile sozial batzuei ere.

Jokaleku handiaz ari zara, gizarteaz, baina Borroka Kutxa indartu duzue enpresa grebei begira.

LAB beti egon da eta egongo da enpresen gatazketan eta langileen egoera hobetzea helburu duten greba guztietan. Sindikatu honi kontrabotere leziorik ez dio inork emango, gu kontrabotere ereduaren barruan jaio eta hazi baikara. Borroka Kutxa greba horiek sustengatzeko tresna da, baina langileei eskaintzeko duguna estrategia da, eredu sindikal bat. Grebaren ondorioak arintzeko tresna da kutxa, baina baita grebaren kriminalizazioaren beste ondorioei aurre egiteko ere. ELAren erresistentzia kutxarekiko desberdintasun garrantzitsua da hori.

Kriminalizazioaz ari zara. Adibide bat jarriko zenuke?

Mozal legea onartu zenetik, hainbat kasutan, ekintza sindikalaren ondorioz jasotako isunak Borroka Kutxaren bidez pagatu ditugu.

Eta ELAren kutxa ez da erabiltzen horretarako?

Ez.

Argi dago ELAren eta LABen arteko desberdintasunak nabarmentzeko unean gaudela.

ELA da gure arteko desberdintasunak dimentsionatzen ari dena. Estrategia horrek eraman gaitu ulergaitzak diren hainbat egoeratara.

Adibidez?

Zahar etxeetako lan gatazkan, ELAren lehentasuna da beraiek bakarrik deitzea grebara. Ez dira saiatu LABekin inolako adostasunik lortzen.

Mitxel Lakuntzak esan du bakarrik ari dela ELA, eta ez duela ulertzen zuek ez bat egitea haiekin. Tenis partida bat ematen du honek.

Kontua da ELAk gure diferentziak nabarmendu nahi dituela, eta guk ez dugu ukatzen aldeak daudela. Greban ere estrategia desberdinak izan ditzakegu. Patronalari nola sortu ahal zaion presio gehien, horri buruz ere hitz egin behar dela uste dugu guk, eta ez bakarrik grebaren iraupenaz. Patronalari iraupenaren giltza kendu behar zaio, grebak luzatzeko aukera hark baitu. Gatazkak sozializatu egin behar dira, eta elkartasuna bilatu behar da langileen eta erabiltzaileen artean.

Desberdintasunen zerrendan bat baizik ez da hori, ELAk berak dioenez. Ados?

Negoziazio kolektiboari begira ere estrategia desberdina dugu; bai, hala da. Baita prozesu politikoan sindikatuek jokatu behar duten rolaren inguruan ere... Gauza asko daude, baina horien aurrean guk ekarpen eraikitzailea egiten dugu oztopoak gainditzeko. Mitxel Lakuntzak ere badaki hori, ELAri idatziz egin baitizkiogu ekarpen horiek. Aldiz, ELAtik jasotzen duguna da «eredu hau da balio duena, eta zuek etorri behar duzue hona». Eta, joan ez garenez, eta elkarlana egingo ez denez, ELAk fikziozko kontakizun bat egin du elkarlanik eza justifikatzeko, eta kontakizun horretan etengabe egin du azpimarra desberdintasunean, adostasunak baztertuta.

Baina zergatik ez litzaioke ELAri interesatuko aliantza estrategiko bat?

Haiek erantzun beharko dute, baina interes korporatiboak ikusten ditugu guk. ELAk guri jarritako etxeko lan batzuetara eraman nahi du eztabaidaren jokalekua. LABek egiten ez dituenez, ez dago elkarlanik. Hori da haien azalpena, eta batere eraikitzailea ez den zurrunbilo horretan nahi gaitu. Eta gu ez gara arituko desberdintasuna nabarmentzeko zurrunbilo horretan.

Ari zarela dirudi.

Gure posizioa azaldu behar dugu. Lehen ere esan dut egoera ulergaitzak daudela. Zahar etxeetako gatazka da horietako bat. Grebara deitu dugu berriro, eta ez dakigu ELAk zer asmo duen ere. Bizkaiko bulegoetan gertatzen dena ere ulergaitza da; ELAk sindikatuen arteko elkarlana apurtu du, eta bere kabuz deitu du greba batera; eta gero ez du egin.

Greba deialdia egin duela eta greba ez dela egin diozu?

Ez da grebarik egin, eta langileei zer ekarpen egin dieten galdetuko nieke. Jangeletako gatazkan, berdin; akordioa lortu eta gero mobilizazioetara deitzea? Grebara deitzea gutxiengoan egonda? Sekula ikusi gabea da hori, eta iritzi publikoa nahasten du. Horregatik behar du fikziozko kontakizun bat, jendeari oso nekeza zaiolako ulertzea jokabide hori.

Balizko aliantza batek obsesioa ematen du batzuetan, baina hala ELA nola LAB sabai historikoan daude ordezkaritzari begira. Egoera honek ez dizue kalte egin atal horretan.

Horrek ez du LAB asebetetzen, interes korporatiboak ez direlako sekula izan gure lehentasuna. Hala balitz, urte batzuk egingo genituzke gurean zentraturik, eta elkarlanaren apologiarik egin gabe, baina langileek ez dute hori merezi, indar metaketa bat baizik.

Mitxel Lakuntzaren aroa hasi da ELAn. Ematen duen bezain gaizki daude harremanak une honetan? Bilerarik egin duzue harekin?

Egon gara harekin, hala egokitu delako, baina ez dugu lan bilerarik egin. Haiei dagokie urrats hori egitea. Gu ez gara eskean ibiliko. Biren artean eraiki behar den elkarlana ezin da eraiki bietako batek ez badu nahi. Elkarlana egoteko modua bada LABek amore ematea, hori ez da gertatuko.

Adolfo Muñozek, bere agurrean, BERRIAn, garbi esan zuen ezker abertzalearen zati bat dela LAB, aditzera emateko ez dela sindikatu independentea. Zer diozu?

Haiek erasora jotzen dute besteak defentsa lanetan jar gaitezen. LABen autonomia maila praktikak erakutsi du, eta hori ez da arazo bat, aitzakia bat baizik.

LAB independentea dela erakutsi du praktikak?

LAB independentea da bere erabakiak hartzeko, jakina.LABek eraldaketa sozial eta politikoaren aldeko jarrera dauka, noski; esaten dugu borroka nazionala ezin dela erlatibizatu, aldaketa politikorik gabe ezin dela gauzatu eraldaketa soziala. Sindikalismo abertzaleak burujabetza prozesu batekiko konpromiso argia izan behar duela ere garbi diogu, eta kontraboterean ari gara erakundeen aurrean, kritikarekin, baina proposamenekin ere bai.

ELAk dio kritika bakarrik iristen dela ezker abertzalea ez dagoenean erakundeetan.

Hori ez da egia, eta hainbat adibide daude garbi erakusten dutenak.

Bat edo beste aipatuko duzu?

Iazko Martxoaren 8aren testuinguruan, soldata arrakala dela eta, Eusko Legebiltzarrean aho batez onartu zuten ebazpen bat, EH Bilduren botoekin ere bai, alegia, eta gogor kritikatu genuen hura, eta kritika hori alderdi politiko guztiei helarazi genien, baita EH Bilduri ere. ELAk adibide hori bera erabili izan du justu kontrakoa esateko, eta horregatik aipatu dut, haiek baino kritika handiagoa egin genuelako. Baina, argi esan nahi dut ezker subiranotasunaren barruan aliantzen aldeko estrategiak defenditzen ditugula, eremu instituzionalean, sindikalean eta sozialean. Eta hor ikusten dugu ELAk konplexuak dituela, borondatea falta zaiola.

Sanchezek gobernatuko du Espainian. Lan erreforma ez zuen ukitu azkenean, eta orain lan itunen lehentasuna alda ditzakeela zabaltzen ari da, Espainiakoei emanez nagusitasuna. Etor daitekeenaren beldur?

2010eko lan erreforma Zapateroren garaian onartu zen, EAJren abstentzioarekin, eta hark egin zuen negoziazio kolektiboa zentralizatzeko apustu argia. Espainiako indar orekak eta hemengoak desberdinak dira, eta patronalak onura handiagoa ateratzen du han. Ordezkaritza sindikalak ordezkatu nahi dituzte, azken finean; hemengo gehiengoek beste lan baldintza batzuk borrokatu eta lortu dituzte. Sanchezek ez du erreformaren izpiritu hori zuzendu nahi. Euskal langileen erdiak baino gehiago daude Espainiako itunen menpe edo haien menpe egoteko arriskuan. Horren aurrean, negoziazio eremu guztiak defenditzea izan da gure erantzuna, ez bakarrik enpresakoa.

Donostiako Parte Zaharrean gaude. Borroka daiteke aldi berean turismoari lotutako langile prekarioen alde eta krisi aurreko baldintzak berreskuratu nahi dituzten langile publikoen alde?

Bai, ulertuta langile guztiei eragin digun prekarizazio prozesu oso bat egon dela; denok ikusi ditugu gure soldatak eta baldintzak okertuta. Langile guztion errealitatea eta abiapuntua ez da bera, ordea, eta prekaritateak ez gaitu denok maila berean jotzen. Errealitate bakoitzari egokitutako borroka eskaintzak egin behar ditugu. Hor dago sindikalismoaren erronka. Erakutsi behar dugu gai garela langile guztien errealitateei egokitzeko, sektore klasikoetatik harago, formula berriekin.