Laugarrenean

Federico Garcia Lorcaren azken argazkia izan daitekeena, koloreztatuta, zabaldu dute egunotan, 1936ko udan hartutakoa, eguna zehaztu gabe. Gerra zibila, seguruenik, lehertu aurretik, uztailaren 14an iritsi baitzen Granadara, Madrildik, gaueko tren espresean, eta zuzenean familiakoen San Vicente Baratzera joan zen. Argazkian solaskide duen gizona oso zeharka ikusten da. Mehea dirudi, eta betaurreko biribilak daramatza. Ana Isabel Moralesek Lauaxetaren antza hartzen diola bota du. Ederra litzateke. Lauaxetak Lorcari zion miresmena ezaguna da. Haren estiloko olerkiren bat osatu zuen eta, memoria ameskeriatan ez badabilkit, nonbait irakurri dut harekin kontaktuan jartzen saiatu zela, baina alferrik. Gaur esnatu naiz Morales zuzen egon daitekeelako bihozkadarekin. Horrelakoak gertatu ohi dira. Historia berridaztera behartzen duten aurkikuntzak.

Egunotan iragarri dute, laugarrenez, saiatuko direla Lorcaren gorpuzkiak aurkitzen, ikerketen aieru berriei jarraituz. Ez al da esanguratsua, ez al du Espainiako historiaz asko irakasten, mausoleo batean datzan Franco egunotan ere lurpetik atera beharrak? Patuak zuzenduko ahal dira. Enegarrenean. Eta bide batez, zergatik ez, Lauaxetarekikoa ere argituko.