«Harrigarriki, gizarteak nahiago du historia on bat egia baino»

Asteon, Nafarroako Ahal Dugu-ko berme batzordeak alderditik kanporatu du Laura Perez. Hain zuzen ere, maiatzean idazkari nagusi izateko lehian Perezi nagusitu zitzaion Eduardo Santos (Iruñea, 1973). «Tristura handiz» bizi ditu azken gertaerak, baina argi du ezin dutela beste aldera begiratu. «Jendeari erran genion desberdinak garela eta ez ditugula karguak kontu pertsonaletarako erabiliko». Hain zuzen ere, Perezi kode etiko hori urratzea egozten diote, eta, Santosen ustez, ezbaia eragin die. Dena bare izateko, alderdi barruan kudeatzea izan zitekeen onena. «Badakigu egia esaten baduzu zarata handia eragingo duela». Eta hori ezin da ukatu, zarata handia sortu baita.

Kanpotik badirudi barne gatazka bat dela boterea nork izango. Hala al da?

Une honetan, uste dut baietz. Maiatzeko primarioetan jendeak ez zuen soilik idazkari nagusi bat aukeratu: kode etiko eta dokumentu politiko bati buruz ere bozkatu zuen. Lehen unetik ez zen hori onartu, eta horretan gabiltza. Azkenean, kontu ideologikoen atzean beste interes pertsonal batzuk ezkutatzen dira.

Egoera bideratu daiteke, ala atzeraezinezko puntu batera iritsi da?

Guk erantzukizuna dugu, eta beti irekita ditugu lerroak. Hitz egiteko prest gaude, baina mugak ditugu: idazkari nagusi edo Herritarren Kontseilu gisa, ezin ditugu alde batera utzi estatutuak eta kode etikoa, tresna eta organo guztiak. Ezin dugu horrekin negoziatu. Gure gainetik dago.

Kanpotik eta barrutik uste duzu jendeak ulertzen duela zer gertatzen ari den?

Ez, oso zaila da. Harrigarria bada ere, gizarteak nahiago du historia on bat, egia baino. Zein da historia ona politikan? Interes pertsonalak eta talka ideologikoa nahasten dituen botere historia bat. Iritzia ematen duten guztiek diote barne gatazka dagoela, eta horrek izen-abizenak ditu. Eta bakoitzak eraikitzen du historia horren arabera. Azkenean, askoz ere errazagoa da. Egia zein da? Deskubritu dugu idazkari nagusi ohiak kargua erabili duela bere interes pertsonalerako, eta salatu dugu. Dilema hori genuen. Bagenekien zaila izango zela komunikazioa.

Nola hasi zen hau dena?

Perezi espedientea ireki genion kargu publikoaz baliatu izana leporatuta. Salaketa egin genion berme batzordearen aurrean.

Gertaera batzuen berri izan zenuten. Nondik dator? Carlos Couso parlamentariak dio UGTko bat dagoela atzean.

Ni ez naiz horretan sartuko. Edonork egin dezake edozein burutazio. Askoz ere sinpleagoa da. Herritarren Kontseiluak agindu bat eman zigun. Esan ziguten begiratzeko zer gertatzen den parlamentu taldean, kezkaturik baitzeuden.

Herritarren Kontseilua egun bi taldetako pertsonaz osatua dago. Nolakoa izan zen agindu hura? Denak ados zeuden?

Orain ez dut gogoan bozketa nolakoa izan zen. Gogoan dut gehiengo oso handi bat izan zela. Herritarren Kontseilua ez dago zatituta. Eta bertze gauza oso inportante bat. Alderdia ez da Iruñean gertatzen dena, Nafarroa osoan gertatzen dena baizik. Batzuetan soilik irudikatzen da Iruñean bakarrik gertatzen dena.

Zer egin zenuten agindu horren aurrean?

Txosten bat egin genuen. Parlamentuan arazoak genituen ekinaldi gutxi egiten genituelako. Ez dizut azalduko, azkenean txostena komunikabideei helarazi zitzaielako, baina hori ez zen gure asmoa. Horren ildotik ikusi genituen Perezek egindako gauza batzuk, guretzat oso larriak ziren.

Zeintzuk?

Adibidez, batzorde batean sartu zen botoa moldatzeko bere interes pertsonalagatik, inork jakin gabe, ez talde parlamentarioak, ez Herritarren Kontseiluak. Larria da.

Perezek ukatu egin du. Zehaztu dezakezu gehiago?

Hezkuntza Batzordean sartu zen. Bertako kideak Tere Saez eta Carlos Couso ziren. Erabaki zuen sartzea bakarrik gai horretarako. Oso inportantea zela esan, eta Terek utzi zuen. Mozio bat aurkeztu zuen UPNrekin batera: behin-behineko irakasleei CAP ziurtagiriaren exijentzia bi urte luzatzea nahi zuen -UPNk urtebete eskatu zuen-. Bera irakaslea da, eta zerrendatik kanpo gera zitekeen. Azkenean, Nafarroako Gobernuak ez zion kasurik egin mozio horri. Kontua da hark erabaki zuela taldearen zentzua, inorekin eztabaidatu gabe. Gero, izena eman zuen masterra egiteko eta CAP ateratzeko. Idatzi bat bidali zigun esanez parlamentuan betebehar batzuk utziko zituela. Osoko bilkuretan eta batzordeetan hutsuneak ikusi genituen.

Kritikoek planteatutakoaren arabera, Laura Perez gainetik kendu nahi izan duzue.

Bai, baina kode etikoa urratu duelako. Harrituta nago. Alderdi baten idazkari nagusi izan denak ezin du hori egin. Alderdiaren ahotsa, aurpegia eta irudia izan da. Idazkari ez den une batean urratzen du kode etikoa, uzten ditu donazioak bertan behera, erabakitzen du kargu publikoa bere intereserako erabiltzea, ez dio kasurik egiten alderdiak ezarritako lerroari...

Berme batzordearen espedientea konfidentziala da, baina haren gainean sortu da zalaparta, eta, azkenean, haren edukia komunikabide batzuei heldu zaie. Ez dago kontraesan bat?

Horrek kalte egin digu. Zuzendaritza gisa, arauak errespetatu behar ditugu. Berme batzordeak zioen konfidentziala dela. Gu kontziente ginen horrek oso toki ahulean uzten gaituela, baina ezin geniolako berme batzordeari eskatu komeni zaigulako azaldu behar dugula espediente guztia. Era berean, bermatu behar genuen Laura Perezen defentsa. Berak eskubide hori dauka, eta egin zituen bere alegazioak.

Orain, kolokan jartzen dute berme batzordearen sinesgarritasuna.

Normala. Ez badu esaten zuk nahi duzuna, erantzunik errazena da.

Hiru parlamentarik -Carlos Cousok, Fanny Carrillok eta Ruben Velascok- Perez babestu dute. Zeri erantzuten dio?

Interes pertsonalari. Azkenean, sobran dute alderdia. Ez dira talde bat, ez dira multzo bat. Interes desberdinengatik daude, eta ez dute azaldu. Gauza bat da Cousok esaten duena, beste bat Rubenek esaten duena, eta batek daki Fannyk zer esaten duen. Lauraren interesak oso bestelakoak dira. Multzo gisa, zer esan dute? Ahal Dugu-tik kanpo daudela. Esan dezatela zergatik, ea beste proiektu politikorik duten eta nola bermatu nahi duten aldaketa... Ahal Dugu-ren barruan, arauak oso garbiak dira.

Ainhoa Aznarez, Tere Saez eta Mikel Buil taldetik kanporatzen badituzte, zer egingo duzue?

Egin dezatela nahi dutena. Ahal Dugu-tik kanpo daude. Gero bertze gauza bat da talde parlamentarioan parlamentuko arauak baliatuz nagusitu direla. Gu jada ahotsik gabe geratu gara. Gure ahotsak Tere, Ainhoa eta Mikel dira. Beste laurek hartu dituzte bozeramaile kargua eta taldearen ordezkari dira. Nahi dutena egin dezakete gehiengoarekin. Azal dezatela haiek zer egin nahi duten, nola eta zertarako. Esan dute bermatu aldaketa nahi dutela, baina, aldaketa bermatzeko, Ahal Dugu barruan egon behar dute. Ahal Dugu da akordio programatikoaren sinatzailea. Hura da leiala. Haiek Ahal Dugu-tik kanpo badaude, nola egin nahi dute?

Egoera honek guztiak kalte egiten dio alderdiaren irudiari.

Ederki dakigu hori.

Nola aurre egin higadura horri?

Jendeari azalduz zer egin dugun eta zergatik. Jendeari azaldu behar zaio proiektu bat dugula, eta proiektua da Podemos Ahal Dugu eta beste gizarte baten alde egitea. Egunero, Nafarroa osoan, jende asko ari da horren alde lanean. Hau ez da lau kargudun publikoren kontua.

Zer egin duzue gaizki?

Segur aski, gure zalantza izango da pragmatikoak izan gintezkeen edo ez. Orain barruan izanda, oso zaila da autokritika zorrotza egitea. Zaindu behar dugu gure jendea, eta bermatu behar dugu gure ordezkariek argi eta garbi izatea zein den demokrazia eta prozesu demokratiko bat. Hori gaizki egin dugu, eta ez orain.

Laura Perez balizko hautagaiaren beldur zineten?

Primarioetan aurkeztu ginen, eta irabazi egin genion. Zer beldurra! Orain berriz ere aurkezten bada, aurkez daiteke. Beste alderdi batean izan beharko du, baina ez diogu beldurrik horri.

Kritikoek orain diote berak ahalbidetu zuela 2015ean Madrilgo Podemosen aurrean PSNren betoari aurre egitea.

Normala da izen-abizenak jartzea une historiko bati. Laura Perezek jokatu zuen rol bat, baina guztiokin batera. Eta ni horren alde egon nintzen. Inongo arazorik gabe. Hor ez dago desberdintasun ideologikorik. Batzuek analisi interesatu hori egiten dute: badago Podemos bat nolabait aldaketaren alde dagoena eta nafartasuna defenditzen duena, eta bertze Podemos bat madrildarra eta aldaketaren kontra joan daitekeena, Madrili obedientzia zor diolako. Espekulazioak besterik ez dira. Analisi interesatua da.

Cousoren arabera, Podemos osoan prozesu oso bat dago, eta ehunka espediente ireki dira.

Cousok El Mundoren artikulu bat irakurri zuen, eta hortik atera zituen datuak guztiak.

Beste alderdiak oso kezkatuta daude egoerarekin.

Bai, baina aldaketa guztien ardura da. Haiek pentsatu beharko dute zer den Ahal Dugu eta hark bermatzen duela aldaketa.

Lerrokatzeko eskatu diezu. Uste duzu babestu behar zaituztela?

Nik ez dut nahi haien babesa. Alderdi bat gara, eta alderdiak erabakiak hartzen ditu. Aldaketaren barruan 26 parlamentaritatik lau joan dira akordio programatikoa sinatu duen alderdi batetik.

Militantzia nola dago? Nola ikusten dute egoera?

Lau parlamentariekin haserre. Ikusten dute zer egin duten eta nola. Nahi dute kargugabetzea eta beste batzuk jartzea. Irrikan daude lan egiteko eta adierazteko zer egiten ari diren. Harrigarria bada ere, jende asko hurbiltzen ari da. Pentsatzen dute proiektu hau defenditu behar dela. Uste dute arriskuan jartzen ari direla. Oso seinale ona da. Nabaritzen ari gara urrunduta zeuden batzuk berriro gerturatzen ari direla.

Ezegonkortasun egoera honetan, posible ikusten duzu hauteskundeak aurreratzea?

Ez dagokit niri. Uxueren esku dago hori. Nik behar dudana egingo dut egonkortasuna egoteko, baina ezin dezakegu ziurtatu lau horiek zer egingo duten.

Beste alderdi bat sor dezakete?

Aurretik zeozer bazegoen. Orain Mugituz talde hori ez zen barne joera bat. Kaleratzen ari ziren Herritarren Kontseiluaren erabakiaren kontra zeudela. Aprobetxatuko dute beste alderdi bat egiteko? Ez dakit.

Zuen higadura hau opari bat da UPNrentzat?

Ikusiko dugu. Azkenean, UPNk [Iñigo Allirekin] egiten ez duena guk [Perezekin] egin dugu. Desberdinak gara. Eta jendeak erabaki beharko du. Oposizioan ezer gutxi egin du. Beldurra sartzen dabil. Galdetuko nieke zer proiektu duten.

PSNk dio 2019an Ahal Dugu, Geroa Bai eta Ezkerrarekin nahiko lukeela akordioa.

Hipotesi bat da, baina a zer hipotesia. Aldaketan gaude, eta haren alde gaude. Aldaketa bermatzen duen egoera hau da, egungo laukoa. PSNrekin zer aldatu da? Zer aurrerapauso eman ditu? Zer motatako gizartea nahi dute? Estatu mailan egunero ikusten ditut. Fidagarriak dira? Inondik inora ere ez.